ประวัติความเป็นมาของดครงการพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตน์ราชสุดาฯ

         สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี โปรดเกล้าฯ ให้ดำเนินกิจกรรมงานนักเรียนในพระราชานุเคราะห์ ตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๕๓๑ เป็นต้นมา เนื่องจากทรงประจักษ์ว่า เด็กนักเรียนในถิ่นทุรกันดาร ในโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน เมื่อสำเร็จการศึกษาชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ แล้ว ส่วนใหญ่ไม่มีโอกาสศึกษาต่อในระดับสูงได้  เนื่องจากทางบ้านมีฐานะยากจน   และตามชายแดนมักไม่มีโรงเรียนที่เปิดสอนในระดับสูง     จึงมีพระราชประสงค์พระราชทานพระราชานุเคราะห์ให้นักเรียนเหล่านั้น ได้มีโอกาสศึกษาต่อตามความเหมาะสมของระดับสติปัญญา     และ
ความสามารถของแต่ละบุคคล เมื่อสำเร็จการศึกษาจะได้นำความรู้ ที่ได้รับกลับไปพัฒนาชุมชนของตนเองสืบไป
           
            การดำเนินกิจกรรมงานนักเรียนในพระราชานุเคราะห์ฯ ดำเนินงานทั้งในด้านการปรับปรุงพัฒนาคุณภาพการศึกษาให้แก่นักเรียน ด้วยการฝึกอบรมให้ความรู้ทางวิชาการ  แนะแนวทางการศึกษา และวางแผนการศึกษา
ในอนาคตให้แก่นักเรียน   การปลูกฝังและเสริมสร้างจิตสำนึกในความเป็นไทย ให้มีความรักในถิ่นที่อยู่ และการปกครองระบอบประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข รวมทั้งการติดตามดูแล ให้คำปรึกษาและช่วยเหลือนักเรียนทั้งในด้านการเรียน     ความประพฤติ     และการใช้จ่ายเงินพระราชทาน        ตลอดจนส่งเสริมให้นักเรียนมีงานทำตามคุณวุฒิของนักเรียน

            ตลอดระยะ เวลาการดำเนินงานที่ผ่านมา ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ รับนักเรียนจากโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน และโรงเรียนในพื้นที่โครงการตามพระราชดำริทั่วทุกภาคของประเทศไทยเข้าเป็น นักเรียนในพระราชานุเคราะห์ จำนวน ๓,๒๙๗  คน   (ข้อมูลปี ๒๕๓๑ - ๒๕๔๙ )         ปัจจุบันมีนักเรียนในพระราชานุเคราะห์ฯ จำนวน ๑,๕๔๒ คน กำลังศึกษาในสถานศึกษาต่างๆ ทั่วประเทศ  ๔๔๕  แห่ง  ใน ๖๑ จังหวัด  โดยโปรดเกล้าฯ ให้รับนักเรียนเพิ่มปีละประมาณ ๒๐๐ คน และในแต่ละปีมีนักเรียนในพระราชานุเคราะห์ฯ ซึ่งภายหลังจบการศึกษาแล้ว ได้กลับไปประกอบอาชีพในชุมชนบ้านเกิด มีส่วนร่วมในการพัฒนาท้องถิ่นและชุมชนของพวกเขาให้ดียิ่งขึ้นต่อไปด้วย

            ปัจจุบันมีโครงการที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ดำเนินการ ได้แก่

ตัวอย่างโครงการ

• โครงการอบรมนักเรียนในพระราชานุเคราะห์ฯ
  • โครงการบรรพชาสามเณร และโครงการอบรมปฏิบัติธรรมเนกขัมมะ
    
    
• โครงการสอนเสริมเพื่อปรับพื้นฐานการศึกษาของนักเรียนในพระราชานุเคราะห์ฯ
• โครงการค่ายแนะแนวและเตรียมความพร้อมเพื่อการศึกษาต่อของนักเรียนในพระราชานุเคราะห์ฯ
• โครงการส่งเสริมการศึกษาต่อระดับมัธยมศึกษา
  • โครงการนักเรียนในพระราชานุเคราะห์ฯ ศึกษาต่อโรงเรียนมงฟอร์ตวิทยาลัย จังหวัดเชียงใหม่
  • โครงการนักเรียนในพระราชานุเคราะห์ฯ ศึกษาต่อโรงเรียนอัสสัมชัญศรีราชา จังหวัดชลบุรี
    
    
• โครงการส่งเสริมการศึกษาต่อระดับอุดมศึกษา
  • โครงการนักเรียนในพระราชานุเคราะห์ฯ  ศึกษาต่อมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
  • โครงการนักเรียนในพระราชานุเคราะห์ฯ  ศึกษาต่อมหาวิทยาลัยเกษมบัณฑิต
  • โครงการนักเรียนในพระราชานุเคราะห์ฯ  ศึกษาต่อมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ
    
    
• โครงการบัณฑิตคืนถิ่น
• โครงการทุนการศึกษาพระราชทานครูตำรวจตระเวนชายแดน
• โครงการทุนการศึกษาพระราชทานไปศึกษาต่อระดับอุดมศึกษา ณ สาธารณรัฐอินเดีย